Tanışıyor musunuz boşlukla?
Tanışıyor musunuz boşlukla? Nasıl bilirsiniz onu? Ben iyi bilirim. O yüzden boşlukla başlayacak bu çalışmamız, uzunca bir yol alırken de boşlukla ilerleyecek ve en nihayetinde yine boşluğa varacak.
Çünkü çok şey demektir boşluk; etik yaşamın kaynağıdır. Örneğin bir düşüncenin boşluğu, onun canlılığına işaret eder. Çünkü tıka basa kendiyle dolu olan her şey, zamanla cansızlaşır. Tıka basa kendiyle dolu olan bir zihin-beden zamanla katılaşır, kapanır, nefes alamaz, cansızlaşır. Bunu hissedebiliyor musunuz?
Bir boşluğumuzun olması, kolay değildir ama mümkündür. Ahlak dünyası bizi “doldurmaya”, “tamamlamaya” çalışır, ideali de “tamamlanmak”ta görür. Oysa yeryüzü gerçekliği bir “devam” halidir, oluştur ve bunun kaynağı, boşlukla var olmaktır. O yüzden boşluk hamlesi, biz fark edene kadar içine koyulduğumuz ya da içimize koyulan bu “gerçeğe” bakabilme hamlesidir. Burada bir boşluk yaratabilmek bizi koşullayan hafızadan, verili imgelerden, üstümüze yapıştırılan kimliklerden ve bunların ürettiği “doluluk” / “tamamlık”, peşi sıra gelen çatışma hallerinden arınma hamlesidir.
Anlıyoruz ki boşluk gücünü sevgiden, kudretimizden alır, yüzü de yine sevgiye dönüktür. Zaten kendimize, yaşama, yaşamın “öteki” hallerine açıklığı, sevgiden / kudretten başka nerede bulabiliriz? Ama altın yutmuş Zerdüşt şöyle der: “kendini sevmeyi öğrenmek bugünden yarına yerine getirilecek bir buyruk değildir.” İşte tam burada yoğunlaşır etik düşünce, sorusu güçlüdür: Sevginin olanağı nedir, nasıl mümkündür? Bir buyruk değilse, ısmarlama olamıyorsa, bir erdemse, sevmek nasıl mümkündür? İnsan, nasıl bir nebze boşluk yaratabilir kendinde, giderek nasıl bir boşluğa dönüşebilir?
Bu soruları önemsiyor musunuz?
Etik etrafında bütün çalışmalarım temelde bu sorulara yönelik. Zerdüşt de bu yolda bana çok güzel eşlik etti, etmeye devam ediyor. Hatta ona bakıp, onunla yürümenin kendisi bir boşluk oluyor. O yüzden dönüp dönüp yeniden başlıyorum bu çalışmaya ve her seferinde çağrı yapıyor, yeni yol arkadaşlarımı arıyorum.